Jean en Ida Pain

Een Frans koppel dat zich in 1969 in de Provençaalse “garrigue” als boswachters van een domein van 270 ha. installeerde.

Jean Pain wilde van meet af aan het domein beveiligen tegen de bosbranden die in die regio jaarlijks duizenden ha. bos vernietigen. Het struikgewas dat de grond van de “garrigue” bedekt is zeer ontvlambaar (droog klimaat, vaak gedurende twee maanden zonder regenval; temperaturen rond de 40°C. en een mistralwind die het minste vonkje aanwakkert).

Jean Pain begon dus het struikgewas te knippen; hij ging selectief te werk, door te snoeien volgens een dambordschema. Zodoende bleven perceeltjes struikgewas ongerept, om de dieren die er in woonden niet te zeer te verstoren.

Het geknipte struikgewas was volgens hem een waardevol afvalproduct, en hij begon het te composteren. De zodoende geproduceerde compost zou achteraf gebruikt worden in een proeftuin die hij, in een open plek in het bos, aanlegde. De oogsten in die proeftuin die alleen met struikgewascompost was bemest en die niet begoten werd waren zo weelderig dat eerst de lokale pers, en nadien de regionale en nationale pers er over begonnen te schrijven.

Van zijn kant, noteerde Jean Pain al de behaalde resultaten en verwerkte ze in zijn boekje “Un autre jardin” (1972) dat in vier talen werd vertaald (Duits, Engels, Spaans en Nederlands).

Ieder jaar kwam er een bijgewerkte uitgave uit, en toen Jean Pain in 1981 stierf, was het boek reeds aan zijn 8ste heruitgave.

Jean Pain had van het hele gebeuren een holistische visie: niet alleen moest zijn struikgewascompost dienen om de grond vruchtbaar te maken. Ook de warmte, aanwezig in zijn composthopen tijdens de broeifase, wendde hij aan om een serre te verwarmen.

Hij experimenteerde ook met methanisatie van zijn compost, om de balans op het stuk van de alternatieve energiewinning, in evenwicht te brengen.

Hij/zij die het struikgewas aanvankelijk met een sikkel en een snoeimes had geknipt, had inmiddels de zaak op grotere schaal aangepakt, en een eerste takkenhakselaar gebouwd, om ook dikkere takken te kunnen recycleren.

De methode Jean Pain was geboren en geraakte overal bekend. Jean Pain werd door de President van Frankrijk tot Ridder in de Landbouworde geslagen.

In 1974 kwam Frederik Vanden Brande in contact met Jean Pain en besloot de methode in Vlaanderen uit te proberen. Frederik Vanden Brande vertaalde het boek van Jean Pain in het Nederlands, en zette een eerste experiment op in Londerzeel (1975).

De resultaten waren zo hoopgevend en de belangstelling zo groot dat Jean Pain (die inmiddels de werf van Londerzeel was komen bezoeken) voorstelde een Comité te stichten, met zetel in Londerzeel, voor de verbreiding van de methode.

In 1978 werd de vzw Comité Jean Pain officieel gesticht en kwamen de eerste buitenlandse bezoekers steeds talrijker de werf bezoeken.

“Het beste” van Readers Digest, schreef in de lente van 1981 een artikel van 7 blz. in zijn 15 wereldedities (oplage 30 miljoen exemplaren in 12 talen) waarin, op aandringen van Jean Pain zelf, het adres van de werf in Londerzeel voorkwam. Jean Pain was intussen doodziek geworden en overleed een paar maanden na de verschijning van het artikel. 17 000 lezers van Readers Digest reageerden op dat nummer: de methode was voorgoed wereldbekend geworden.

Aanvankelijk werden er (via ABOS) stages georganiseerd op de werf van Londerzeel, voor afgevaardigden van ontwikkelingslanden, en projecten zagen het licht in diverse landen. (meer dan 1000 landbouwkundigen uit ontwikkelingslanden werden in Londerzeel opgeleid). Later, (rond 1990) kwam er ook belangstelling uit de inmiddels gestichte VLACO om op de werf van Londerzeel bezoeken en opleidingen te organiseren voor de “compostmeesters” Voor Vlaanderen kwamen meer dan 4 000 compostmeesters zich in Londerzeel documenteren (uit Wallonië een klein 2 000 en uit het Brussels gewest 250).

De compostmeesters zorgen er achteraf voor dat alle organische plantaardige afval in bruikbare compost hoofdzakelijk door particulieren wordt omgezet. Ook de landbouwers beginnen belangstelling te hebben voor dit kostbaar product.